Poznaj dosze: Vata, Pitta i Kapha | Czym jest konstytucja Ajurwedyjska? | Rodzaje konstytucji w Ajurwedzie | Czym jest Prakriti i Vikriti?
Kluczem do zdrowia jest poznanie własnego organizmu i podejmowanie działań będących odpowiedzią na jego bieżące potrzeby. Chociaż w teorii to wydaje się oczywiste, nie u każdego ta mądrość znajduje odzwierciedlenie w praktyce. Pojęcie doszy daje nam proste narzędzie umożliwiające zrozumienie ciała i poznanie sposobów na to, jak utrzymać dobrą formę. Czym są dosze w Ajurwedzie?
Pod tym wywodzącym się z Sanskrytu określeniem kryją się podstawowe energie, które zarządzają wszystkimi mechanizmami w ciele i umyśle. Kontrolują m.in. sposób, w jaki trawimy czy łatwość bądź trudność, z jaką zasypiamy. Często określa się je mianem inteligentnych managerów, którzy nieustannie zarządzają zasobami naszych ciał. Mówiąc prościej: gdyby mowa była o dużej korporacji, a nie o ciele człowieka, dosze pełniłyby funkcje managerów generalnych.
Dlaczego ich potrzebujemy? Kiedy pomyślimy o ilości procesów, które zachodzą w naszych organizmach, począwszy od pracy nerek, poprzez działanie wątroby i serca, a kończąc na tworzeniu milionów nowych komórek, które powstają w ciele każdego dnia, zaczynamy rozumieć, że coś musi sprawować pieczę nad tymi mechanizmami.
Vata, czyli powiew inspiracji
Pierwszy z omawianych managerów ciała (kolejność jest przypadkowa!) to Vata, czyli dosza powietrza i eteru. W jej przypadku słowa klucze to zimno, suchość, lekkość, ruchliwość. Ta dosza dowodzi wszystkimi procesami transportu w organizmie, dlatego jej obecność Vaty może objawiać się dużą kreatywnością, szybkością w działaniu, emocjonalnością, brakiem przywiązania i zarówno rozumianą pozytywnie, jak i nieco szkodliwą, nieumiejętnością ‘usiedzenia w miejscu’. Vata jest odpowiedzialna również za:
- poruszanie się
- oddychanie
- funkcje motoryczne
- czucie
- procesy wydalania
Pitta, czyli ogień transformacji
Kolejna dosza, czyli Pitta, określana jest często jako wewnętrzny ogień. W jej przypadku słowa klucze to ciepło, intensywność, lekkość, ostrość. Pitta daje nam przysłowiowego kopa i silną energię do działania. Pozwala z pasją podchodzić do powierzonych działań. Jej funkcja jest kluczowa, jednak nadmiar Pitty może prowadzić do spustoszenia. Dobrym przykładem takiego zjawiska jest syndrom wypalenia zawodowe u osób, które zbyt dużo czasu poświęcają karierze, pomijając jednocześnie inne potrzeby swojego organizmu. Pitta odpowiada za wszystkie procesy transformacji w ciele, czyli między innymi:
- funkcje metaboliczne
- procesy chemiczne
- utrzymanie temperatury ciała
- trawienie
- przyswajanie
- postrzeganie
- rozumienie
Kapha, czyli siła stabilności
Trzeci element układanki to Kapha, która opisują elementy ziemi i wody. W jej przypadku słowa klucze to gęstość, oleistość, ociężałość, zimno. Kapha odpowiedzialna jest za budowanie tkanek i spójność organizmu. Szeroko rozstawione ramiona i biodra, grube kości i skóra mogą świadczyć o jej obecności w ciele, podobnie jak dobra pamięć, czy ogólną skłonność do zachowywania spokoju w różnych sytuacjach życiowych. Jej rolą jest dbanie o:
- strukturę ciała
- stabilność
- nawilżenie
- odżywienie
- ochronę
Powracając do porównania, w którym dosze są managerami generalnymi: ciało, czyli “korporacja”, potrzebuje ich równowagi i ścisłej współpracy, aby dobrze funkcjonować i odnosić sukcesy.
Konstytucje w Ajurwedzie
Jak rozumieć to pojęcie i czym właściwie jest konstytucja w Ajurwedzie? Według medycyny indyjskiej konstytucja podobnie jak konstytucje państwowe, określa ustrój panujący wewnątrz organizmu, czyli wskazuje, które dosze w ciele mają więcej do powiedzenia i w jakich kwestiach.
Inna metafora przyrównuje ludzki organizm do wehikułu. Kiedy przychodzimy na świat, każdy z nas dostaje do poruszania się po nim pojazd, którym jest ciało. Bez tego wehikułu dusza nie byłaby w stanie doświadczać otaczającej nas rzeczywistości. Podobnie jak do innych maszyn, do naszego wehikułu po zakończonym procesie produkcji (podczas narodzin) zostaje dołączony dokument określający jego cechy i właściwości. W Ajurwedzie taki certyfikat określa się konstytucją wrodzoną. Od czego zależy nasza konstytucja wrodzona?
Oczywiście od “manufaktury”, z której ten wehikuł pochodzi, czyli od konstytucji naszych rodziców, a także od tego, jak przebiegała ‘produkcja’ pojazdu, produkcja, czyli okres ciąży.
Różne typy konstytucyjne
W Ajurwedzie wyróżnia się 7 różnych typów konstytucyjnych:
- Typy „czyste”: Vata, Pitta, Kapha, w których głos jednej doszy ma przewagę nad innymi.
- Konstytucje mieszane: Vata- Pitta, Pitta- Kapha etc. W nich dwie dosze z podstawy biologicznej dominują nad trzecią, a to, której z nich głos będzie akurat najważniejszy, zależy od tego, która w danym momencie będzie miała największe poparcie za strony czynników zewnętrznych.
- Konstytucja, w której głos żadnej z dosz nie będzie miał biologicznej przewagi i to głównie czynniki zewnętrzne będą decydowały o tym, która z nich będzie u “władzy”.
Ajurweda podkreśla, że nie istnieją lesze i gorsze typy konstytucyjne. Kluczowe jest jednak, aby znać i rozumieć swój typ, ponieważ dopiero potrafiąc odczytać instrukcję obsługi swojej ludzkiej maszyny, możemy pracować nad tym, aby dobrze funkcjonowała.
Dowiedz się, jaką konstytucję przyznano Ci przy narodzinach: wypełnij nasz bezpłatny test i odkryj, czego tak naprawdę potrzebuje Twoje ciało. Przeczytaj dokładnie instrukcję. Na pytania w pierwszej części odpowiadaj z uważnością, biorąc pod uwagę okres całego życia, a odpowiedzi w drugiej zaznacz tylko wtedy, gdy dana sytuacja ma obecnie miejsce. Wynik pozwoli Ci zrozumieć, skąd bierze się brak równowagi w Twoim życiu.
Prakriti vs Vikriti
Konstytucję wrodzoną (certyfikat z instrukcją obsługi organizmu) nazywamy Prakriti. Postępując zgodnie z wytycznymi dla swojej Prakriti, człowiek zachowuje zdrowie i dobre samopoczucie. Co jeżeli żyjemy w nieświadomości swojej konstytucji, bądź po prostu otaczają nas niekorzystne czynniki środowiskowe?
Wtedy na scenę wkracza Vikriti, czyli konstytucja nabyta, wynikająca z naszych nieprawidłowych zachowań i szkodliwego wpływu otoczenia, w którym obecnie przebywamy.
Kiedy Prakriti oznacza naturalne tendencje naszego organizmu, Vikriti zawsze pokazuje zaburzenie równowagi, z którym się borykamy. Na przykładzie: żaden pojazd osobowy nie będzie dobrze funkcjonował dobrze, jeżeli stale będziemy wykorzystywali go jako dostawczy. Dlatego, jak naucza Ajurweda, w życiu należy równoważyć działania i wpływ czynników zewnętrznych tak, aby wychodzić naprzeciw potrzebom swojego Prakriti. W ten sposób możemy zachować dobrą formę i samopoczucie na dłużej!
Jeżeli chcesz lepiej zrozumieć swoją konstytucję i otrzymać szczegółową „instrukcję obsługi” swojego ciała umów się na indywidualne spotkanie online. Certyfikowana terapeutka Ajurwedy Patrycja Sadowska nauczy Cię prawidłowo odczytywać sygnały płynące z Twojego ciała oraz pomoże wprowadzić nawyki, które zmienią Twoje życie na lepsze.
