Poznaj dosze: Vata, Pitta i Kapha | Czym jest konstytucja Ajurwedyjska? | Rodzaje konstytucji w Ajurwedzie | Czym jest Prakriti i Vikriti?

Kluczem do zdrowia jest poznanie własnego organizmu i podejmowanie działań będących odpowiedzią na jego bieżące potrzeby. Chociaż w teorii to wydaje się oczywiste, nie  u każdego ta mądrość znajduje odzwierciedlenie w praktyce. Pojęcie doszy daje nam proste narzędzie umożliwiające zrozumienie ciała i poznanie sposobów na to, jak utrzymać dobrą formę. Czym są dosze w Ajurwedzie?

Pod tym wywodzącym się z Sanskrytu określeniem kryją się podstawowe energie, które zarządzają wszystkimi mechanizmami w ciele i umyśle. Kontrolują m.in. sposób, w jaki trawimy czy łatwość bądź trudność, z jaką zasypiamy. Często określa się je mianem inteligentnych managerów, którzy nieustannie zarządzają zasobami naszych ciał. Mówiąc prościej: gdyby mowa była o dużej korporacji, a nie o ciele człowieka, dosze pełniłyby funkcje managerów generalnych.

Dlaczego ich potrzebujemy? Kiedy pomyślimy o ilości procesów, które zachodzą w naszych organizmach, począwszy od pracy nerek, poprzez działanie wątroby i serca, a kończąc na tworzeniu milionów nowych komórek, które powstają w ciele każdego dnia, zaczynamy rozumieć, że coś musi sprawować pieczę nad tymi mechanizmami.

Vata, czyli powiew inspiracji

Pierwszy z omawianych managerów ciała (kolejność jest przypadkowa!) to Vata, czyli dosza powietrza i eteru. W jej przypadku słowa klucze to zimno, suchość, lekkość, ruchliwość. Ta dosza dowodzi wszystkimi procesami transportu w organizmie, dlatego jej obecność Vaty może objawiać się dużą kreatywnością, szybkością w działaniu, emocjonalnością, brakiem przywiązania i zarówno rozumianą pozytywnie, jak i nieco szkodliwą, nieumiejętnością ‘usiedzenia w miejscu’. Vata jest odpowiedzialna również za:

• poruszanie się
• oddychanie
• funkcje motoryczne
• czucie
• procesy wydalania

Pitta, czyli ogień transformacji

Kolejna dosza, czyli Pitta, określana jest często jako wewnętrzny ogień. W jej przypadku słowa klucze to ciepło, intensywność, lekkość, ostrość. Pitta daje nam przysłowiowego kopa i silną energię do działania. Pozwala z pasją podchodzić do powierzonych działań. Jej funkcja jest kluczowa, jednak nadmiar Pitty może prowadzić do spustoszenia. Dobrym przykładem takiego zjawiska jest syndrom wypalenia zawodowe u osób, które zbyt dużo czasu poświęcają karierze, pomijając jednocześnie inne potrzeby swojego organizmu. Pitta odpowiada za wszystkie procesy transformacji w ciele, czyli między innymi:

• funkcje metaboliczne
• procesy chemiczne
• utrzymanie temperatury ciała
• trawienie
• przyswajanie
• postrzeganie
• rozumienie

Kapha, czyli siła stabilności

Trzeci element układanki to Kapha, która opisują elementy ziemi i wody. W jej przypadku słowa klucze to gęstość, oleistość, ociężałość, zimno. Kapha odpowiedzialna jest za budowanie tkanek i spójność organizmu. Szeroko rozstawione ramiona i biodra, grube kości i skóra mogą świadczyć o jej obecności w ciele, podobnie jak dobra pamięć, czy ogólną skłonność do zachowywania spokoju w różnych sytuacjach życiowych. Jej rolą  jest dbanie o:

• strukturę ciała
• stabilność 
• nawilżenie
• odżywienie
• ochronę

Powracając do porównania, w którym dosze są managerami generalnymi: ciało, czyli “korporacja”, potrzebuje ich równowagi i ścisłej współpracy, aby dobrze funkcjonować i odnosić sukcesy. 

Konstytucje w Ajurwedzie

Jak rozumieć to pojęcie i czym właściwie jest konstytucja w Ajurwedzie? Według medycyny indyjskiej konstytucja podobnie jak konstytucje państwowe, określa ustrój panujący wewnątrz organizmu, czyli wskazuje, które dosze w ciele mają więcej do powiedzenia i w jakich kwestiach. 

Inna metafora przyrównuje ludzki organizm do wehikułu. Kiedy przychodzimy na świat, każdy z nas dostaje do poruszania się po nim pojazd, którym jest ciało. Bez tego wehikułu dusza nie byłaby w stanie doświadczać otaczającej nas rzeczywistości. Podobnie jak do innych maszyn, do naszego wehikułu po zakończonym procesie produkcji (podczas narodzin) zostaje dołączony dokument określający jego cechy i właściwości. W Ajurwedzie taki certyfikat określa się konstytucją wrodzoną. Od czego zależy nasza konstytucja wrodzona? 

Oczywiście od “manufaktury”, z której ten wehikuł pochodzi, czyli od konstytucji naszych rodziców, a także od tego, jak przebiegała ‘produkcja’ pojazdu, produkcja, czyli okres ciąży.

Różne typy konstytucyjne

W Ajurwedzie wyróżnia się 7 różnych typów konstytucyjnych: 

• Typy „czyste”: Vata, Pitta, Kapha, w których głos jednej doszy ma przewagę nad innymi. 
• Konstytucje mieszane: Vata- Pitta, Pitta- Kapha etc. W nich dwie dosze z podstawy biologicznej dominują nad trzecią, a to, której z nich głos będzie akurat najważniejszy, zależy od tego, która w danym momencie będzie miała największe poparcie za strony czynników zewnętrznych. 
• Konstytucja, w której głos żadnej z dosz nie będzie miał biologicznej przewagi i to głównie czynniki zewnętrzne będą decydowały o tym, która z nich będzie u “władzy”.

Ajurweda podkreśla, że nie istnieją lesze i gorsze typy konstytucyjne. Kluczowe jest jednak, aby znać i rozumieć swój typ, ponieważ dopiero potrafiąc odczytać instrukcję obsługi swojej ludzkiej maszyny, możemy pracować nad tym, aby dobrze funkcjonowała.

Dowiedz się, jaką konstytucję przyznano Ci przy narodzinach: wypełnij nasz bezpłatny test i odkryj, czego tak naprawdę potrzebuje Twoje ciało. Przeczytaj dokładnie instrukcję. Na pytania w pierwszej części odpowiadaj z uważnością, biorąc pod uwagę okres całego życia, a odpowiedzi w drugiej zaznacz tylko wtedy, gdy dana sytuacja ma obecnie miejsce. Wynik pozwoli Ci zrozumieć, skąd bierze się brak równowagi w Twoim życiu.

Prakriti vs Vikriti

Konstytucję wrodzoną (certyfikat z instrukcją obsługi organizmu) nazywamy Prakriti. Postępując zgodnie z wytycznymi dla swojej Prakriti, człowiek zachowuje zdrowie i dobre samopoczucie. Co jeżeli żyjemy w nieświadomości swojej konstytucji, bądź po prostu otaczają nas niekorzystne czynniki środowiskowe?

Wtedy na scenę wkracza Vikriti, czyli konstytucja nabyta, wynikająca z naszych nieprawidłowych zachowań i szkodliwego wpływu otoczenia, w którym obecnie przebywamy.

Kiedy Prakriti oznacza naturalne tendencje naszego organizmu, Vikriti zawsze pokazuje zaburzenie równowagi, z którym się borykamy. Na przykładzie: żaden pojazd osobowy nie będzie dobrze funkcjonował dobrze, jeżeli stale będziemy wykorzystywali go jako dostawczy. Dlatego, jak naucza Ajurweda, w życiu należy równoważyć działania i wpływ  czynników zewnętrznych tak, aby wychodzić naprzeciw potrzebom swojego Prakriti. W ten sposób możemy zachować dobrą formę i samopoczucie na dłużej!

Jeżeli chcesz lepiej zrozumieć swoją konstytucję i otrzymać szczegółową „instrukcję obsługi” swojego ciała umów się na indywidualne spotkanie online. Certyfikowana terapeutka Ajurwedy Patrycja Sadowska nauczy Cię prawidłowo odczytywać sygnały płynące z Twojego ciała oraz  pomoże wprowadzić nawyki, które zmienią Twoje życie na lepsze.