Co to jest Vata dosza | Opis konstytucji Vata | Jak równoważyć typ Vata | | Ajurweda z Ayu Healing

Co to jest Vata dosza?

Według Ajurwedy, konstytucja wrodzona (prakriti) jest nam dana na całe życie. Wpływa na wszystkie funkcje zarówno ciała, jak i umysłu. Prakriti jest zawsze kombinacją Vaty, Pitty i Kaphy. Ich proporcje w organizmie stanowią unikalny dla każdego z nas klucz do zdrowia i dobrego samopoczucia. W tym tekście przyjrzymy się bliżej temu, co znaczy typ konstytucyjny Vata. Odpowiemy na pytanie: jak równoważyć typ Vata? Przedstawimy sposoby na jego balansowanie, jakie daje nam Ajurweda.

Jeżeli jeszcze nie znasz swojej konstytucji, zapraszamy Cię do wykonania bezpłatnego testu, który pozwoli Ci określić, jakie miejsce zajmuje Vata w Twoim organizmie.

Dopiero znając swój typ konstytucyjny możemy w pełni korzystać z mądrości, które oferuje nam Ajurweda. Według jej nauk, aby zachować formę, należy świadomymi wyborami równoważyć właściwości ciała i umysłu, którymi obdarzyła nas natura. Łagodzenie Vaty, nazywanej również doszą wiatru, będzie polegało głównie na uziemianiu i kojeniu jej niespokojnego ducha. Na jakie konkretnie elementy warto zwrócić szczególną uwagę w tym procesie?

Charaktrystyka typu Vata

Jeśli Vata dosza będzie tą najbardziej “charyzmatyczną” w ustroju Twojego ciała, zaobserwujesz również jej właściwości, które wpływają na aspekty fizyczne i psychiczne Twojego organizmu.

• Ciało: sylwetka wysoka i smukła / wąskie biodra i ramiona / tendencja do niedowagi / ostre rysu twarzy / oczy niewielkich rozmiarów / skóra cienka, z tendencją do przesuszania się / włosy z tendencją do przesuszania i puszenia się lub kręcone / duża wrażliwość na niską temperaturę / często chłodne dłonie i stopy
• Osobowość: wrażliwość na bodźce / błyskotliwość / kreatywność / pomysłowość / rozwinięta intuicja / otwartość / skłonność do przesadnego angażowania się i odczuwania nadmiernego niepokoju
• Trawienie: nieregularny apetyt z tendencją do braku apetytu / skłonność do alergii pokarmowych / wrażliwy żołądek / stolec zwarty, suchy / wypróżnianie nieregularne / tendencja do zatwardzeń
• Poziom energii: wysoki 
• Wytrwałość: ograniczona, ze skłonnością do nadmiernej w wybranych sytuacjach
• Sen: lekki / krótki / potrzeba miękkiego posłania i solidnego nakrycia / skłonność do bezsenności i nagłego wybudzania się / tendencja do wczesnego wstawania i odczuwania zmęczenia w godzinach popołudniowych

Cechy wymienione powyżej to ogólna charakterystyka Vata doszy, a u poszczególnych osób występować mogą jej wybrane elementy. Na obecną postać każdego z nas wpływają na co dzień czynniki środowiskowe, które zaburzają równowagę dosz. To przyczynia się często do powstawania zmian w ciele i umyśle (zmian względem prakriti). Badając swoją konstytucję, należy opierać się na rozciągniętym w czasie obrazie organizmu na przestrzeni całego życia.

Jak równoważyć typ Vata?

Dla przypomnienia: aby zachować zdrowie, Ajurweda zaleca konkretne właściwości każdej z dosz łagodzić codziennymi wyborami. To zapobiega wyraźnemu i niepożądanemu przerostowi naturalnych tendencji. Odpowiednia rutyna pozwala zachować balans ciała i umysłu. Dzięki niej żadna z cech naturalnie dominujących w organizmie nie przejmuje nad nim kontroli, co może prowadzić do zaburzeń, a w konsekwencji do osłabienia i chorób.

Zatem jak równoważyć typ Vata, aby cieszyć się dobrym samopoczuciem?

• Przestrzegaj rutyny. Vata jest nazywana doszą powietrza, kojarzy się z lekkością i nieuchwytnością. Aby poczuć się lepiej, osoby o dominującej Vacie powinny wprowadzić do swojego życia regularność. Dobrym pomysłem jest możliwie dokładne przestrzeganie harmonogramu dnia i wytrwałe powtarzanie codziennych rytuałów. Stałe godziny pobudki i posiłków będą dobrym wstępem do zdrowego stylu życia Vat, które mają naturalną tendencję do unikania szablonów. Wprowadzając je, zapewnimy układowi nerwowemu ukojenie, którego tak potrzebuje przy często niestabilnym trybie życia.
• Pamiętaj o regularnej pielęgnacji. Dobrym nawykiem, który warto wprowadzić, jest olejowanie ciała przynajmniej raz w tygodniu. Dzięki temu zabiegowi zrównoważyć można naturalną suchość tkanek, a jego systematyczne stosowanie pomoże w procesie budowania zdrowej rutyny. Na co dzień Vaty powinny zwracać szczególną uwagę na higienę jamy ustnej. Dokładne szczotkowanie zębów (rano i wieczorem) i języka (rano) pomoże zapobiegać problemom z uzębieniem, do których Vaty mają skłonność.
• Praktykuj medytację, pranajamę i inne spokojne aktywności, najlepiej tuż po przebudzeniu. Już 10 minut ćwiczeń oddechowych dziennie może przynieść zaskakująco silne efekty, a poranne ćwiczenia skutecznie pomagają uziemić się na resztę dnia. Vaty powinny unikać intensywnych ćwiczeń fizycznych, które dodatkowo pobudzają układ nerwowy. Zamiast konkurencji w sporcie, w ich przypadku warto wybrać spacery, rozciągającą gimnastykę lub jogę, tak aby ukoić ciało i umysł, jednocześnie pozostając w dobrej kondycji. 
• Zadbaj o jakość i ilość snu. Codziennie wstając i kładąc się o tej samej porze, Vaty mają większe szanse na mocny, odżywczy sen. Jeżeli w ciągu dnia odczuwasz zmęczenie, pozwól sobie na drzemkę i zadbaj o to, aby kolejne zobowiązania nie wpływały negatywnie na Twój czas na regenerację.
• Uważnie wybieraj produkty, które spożywasz. Więcej o diecie zalecanej dla Vaty przeczytasz w kolejnym punkcie.

Pamiętaj, że duża ilość nagłych, drastycznych zmian rzadko przynosi oczekiwany rezultat, często prowadząc do frustracji i rezygnacji z założonych celów. Powyższe wskazówki wprowadzaj w życie powoli i systematycznie, a Twoje szanse na sukces i lepsze samopoczucie wzrosną.

Dieta dla Vaty

Aby zrównoważyć naturalną suchość, zdrowa dieta dla Vaty powinna być bogata w gotowane produkty. Najlepiej takie o miękkiej, gęstej strukturze, bogate w białka i tłuszcze. Posiłki powinny być serwowane na ciepło. Prawidłowo skomponowane dania pomogą utrzymać pożądane i zdrowe nawilżenie ciała, optymalny poziom natłuszczenia organów wewnętrznych, przy jednoczesnych wsparciu procesów trawiennych i wydalniczych. 

Często nie odczuwając głodu, Vaty mają tendencję do pomijania posiłków. Niezbędną podstawą, o którą należy zadbać w ich przypadku, jest wprowadzenie zwyczaju spożywania przynajmniej trzech posiłków codziennie o tej samej (lub możliwie zbliżonej) porze. 

Oczywiście, w kolejnym i nie mniej istotnym kroku należy zwrócić uwagę na to, co znajduje się na talerzu.

Produkty odpowiednie dla Vaty

Podstawowym smakiem równoważącym doszę Vatę jest słodki, jednak bezwzględnie należy pamiętać, że chodzi jedynie o naturalną słodycz pewnych pokarmów. Odpowiednie dla Vaty produkty z tej grupy będą miały właściwości uziemiające i mocno odżywcze zarazem. Lista słodkich produktów dla tej doszy powinna zawierać m.in. większość pełnych ziaren, miękkie owoce, warzywa korzeniowe, świeże produkty mleczne, jaja czy oleje.

Inny smak łagodzący Vatę w organizmie to kwaśny. Dobrym pomysłem będzie wprowadzenie go do diety poprzez dodanie niewielkiej ilości octu lub soku z cytryny do ulubionych potraw. Jako przekąski, Ajurweda proponuje owoce takie jak winogrona, grejpfruty czy ananasy, jednak wyłącznie jedzone osobno, w odstępie czasu od posiłków właściwych.

Odpowiednia ilość kwaśnych dodatków w jadłospisie pomoże opanować nadmiar powietrza w ciele (wspiera wyeliminowanie problemów z gazami i wzdęciami).

Vata dosza potrzebuje w swojej diecie także słonego smaku, ponieważ sól pomaga zatrzymać wilgoć i stymuluje apetyt. W zachodniej diecie zazwyczaj spożywa się ją jednak w nadmiarze. Dlatego w przypadku jej stosowania wystarczy dobrze przyjrzeć się jakości soli, z której korzystamy w domu. Najlepsza dla ciała będzie sól morska, bądź ta pozyskiwana z naturalnych minerałów.

Co ograniczyć?

Aby jak najwydajniej równoważyć poziom Vaty dietą, należy także ograniczyć spożycie pewnych produktów. Chodzi między innymi o ostre przyprawy (m.in. chili) czy warzywa (rzodkiewka, surowa cebula, por). Obecne w nich rozgrzewające substancje mogą dodatkowo stymulować Vatę, prowokując przesuszanie tkanek.

Podobnie rzecz ma się z produktami o gorzkim smaku, takimi jak jarmuż, mniszek czy warzywa kapustne. Vaty powinny również unikać większości roślin strączkowych (m.in. czarnej fasoli, ciecierzycy, soi), które mogą mieć działanie wiatropędne.

Należy unikać jedzenia w pośpiechu. Każdy kęs powinien być spożywany uważnie i w spokoju. Zamiast głodówek, w celu oczyszczania ciała Vatom zaleca się wprowadzanie monodiety opartej na kitchari.

Zioła dla Vaty

Ważnym elementem ajurwedyjskiej diety są zioła. Dla Vaty, która naturalnie jest chłodna i chwiejna, zalecane będą te o właściwościach rozgrzewających i stabilizujących. Spośród tych najbardziej popularnych i najłatwiej dostępnych wymienić można m.in. rumianek czy ashwagandę. Łagodzenie Vaty doszy wspomagają też napary z imbiru i nasion kopru. 

Ciekawym produktem równoważącym Vatę jest sproszkowany korzeń Shatavari (szparaga indyjskiego). Jego oleista i ciężka forma jest dokładnym przeciwieństwem kojarzonych z tą doszą suchości i lekkości. Vatom Shatvari poleca się ze względu na jego uspokajające właściwości, dzięki którym spożywany regularnie, może zapobiegać atakom niepokoju. U kobiet dodatkowo wspiera utrzymanie równowagi hormonalnej i łagodzi bóle menstruacyjne, a u matek karmiących działa stymulująco na produkcję pokarmu.

Rozbiegany umysł Vaty i jej ulotną pamięć zrównoważy także Brahmi, czyli egzotyczna bakopa drobnolistna. Podobnie jak Shatavari, Brahmi jest znane z pozytywnego wpływu na układ nerwowy. Ponadto wspiera terapię prowadzoną przy wypadaniu włosów i spowalnia proces starzenia się skóry, do których Vata ma naturalną tendencję.

Tylko systematyczne spożywanie wyżej wymienionych produktów może przynieść spodziewane rezultaty. Korzystne właściwości ziół na organizm obserwuje się po dłuższym czasie od wprowadzenia ich do diety. Kluczem do równoważenia Vaty Doszy jest regularność. Dlatego aby cieszyć się lepszym samopoczuciem, należy wdrożyć zwyczaj picia polecanych naparów na co dzień.

Podsumowanie

Intensywna rzeczywistość, w które żyjemy, sprzyja kumulacji właściwości, jakie niesie ze sobą Vata dosza. Uspokojenie rytmu dnia i pędu myśli, systematyczność, regulacja snu i wybór odpowiednich produktów spożywczych mogą przynieść osobom o konstytucji z dominującą Vatą ukojenie, którego tak potrzebują ich organizmy.

Jeżeli jest tak również w Twoim przypadku, postaraj się zwolnić tempo życia i z większą uważnością podejmuj codzienne wybory. Stworzysz tym samym bezpieczną przestrzeń dla energicznego ciała i pobudliwego umysłu.

Zapraszamy na indywidualne spotkania tereputyczne. Podczas rozmowy przyjrzymy się dokładnie Twojej indywidualnej, wyjątkowej konstytucji. Następnie pomożemy Ci wyznaczyć cele i rozpoznać narzędzia, które poprowadzą Cię do trwałego dobrostanu. Metodą małych kroków wspólnie zaprowadzimy w Twoim życiu zmiany, które zmienią je na lepsze.