“Zdrowie, podobnie jak żegluga po morzu jest ciągłą pracą nad utrzymaniem odpowiedniego kursu. Nie można go osiągnąć na stałe i ustać w wysiłkach, bowiem niczym ocean nasz stan nieustannie się zmienia.”
Dlaczego chorujemy?
Niskie temperatury i niedobór słońca to najpopularniejsze przyczyny dolegliwości, na które zapadamy jesienią i zimą. Dlaczego jednak chorujemy również wiosną i latem? Winą za wszystkie problemy zdrowotne niesłusznie byłoby obarczać jedynie pogodę. Ajurweda uczy, że do chorób prowadzi stan braku równowagi w ciele i umyśle, rozpraszający organizm i uniemożliwiający mu skupienie się na tu i teraz, co utrudnia skuteczną obronę przed szkodliwymi czynnikami zewnętrznymi.
Według Ajurwedy ludzki organizm jest jak inteligentną maszyną wyposażoną w zestaw naturalnych narzędzi do rozwiązywania problemów ze zdrowiem. Aby mogły sprawnie funkcjonować, ciało musi pozostawać w stanie równowagi, a kiedy tak nie jest, organizm skupia się raczej na szukaniu homeostazy, niż na obronie przed chorobami.
Jakie czynniki zewnętrzne mogą bezpośrednio wpływać na utratę wewnętrznej równowagi? Jest ich wiele, począwszy od zmiennej aury w okresach przejściowych pomiędzy porami roku, kończąc na życiowych wydarzeniach, nad którymi nie mamy kontroli, a które generują stres. Zmiana pracy, rozwód czy rozpoczęcie roku szkolnego są wyzwaniami, które wystawiają nas na próbę nie tylko psychicznie, ale również fizycznie.
O swój dobrostan warto dbać na co dzień, aby być dobrze przygotowanym, kiedy nadejdzie trudniejszy czas.
Pojęcie odporności w Ajurwedzie: Ojas
Ajurweda uczy jakie narzędzia do walki z trudnościami są nam dane z natury.
Zdrowy, dobrze odżywiony organizm jest w stanie samodzielnie bronić się przed szkodliwymi czynnikami zewnętrznymi. W Ajurwedzie pojęcie odporności opisuje się jako ojas, czyli słowem, które w Sanskrycie oznacza ‘wigor’.
Ojas rezyduje w sercu, jednocześnie przenikając wszystkie miejsca w ciele i swoją subtelną obecnością wpływa na funkcjonowanie ciała i umysłu. Ojas nie ma odpowiednika wśród pojęć znanych nam ze współczesnej medycyny konwencjonalnej, a według Ajurwedy przyjmując eteryczną formę z pogranicza energii i materii.
Skąd bierze się ojas? Pewna jej ilość zostaje nam dana na start przez rodziców, a resztę musimy wytworzyć sami. Ojas powstaje za sprawą mocy ognia trawiennego (agni) z materii, która pozostaje po wygenerowaniu przez organizm jego tkanek. To właśnie dlatego Ajurweda podkreśla, jak ważny jest optymalny metabolizm. Każda niestrawność odbija się bowiem niekorzystnie na ilości wyprodukowanej odporności.
Ojas nosi w sobie ślady po doświadczeniach z całego życia. Na jej zasoby wpływają zarówno poważne traumy, jak i z pozoru nieistotne wybory życiowe, relacje międzyludzkie, a także ogólny poziom napięcia.
Oznaki wysokiego poziomu odporności (ojas) to m.in.:
- Promienna cera
- Błysk w oczach
- Energia
- Wyostrzone zmysły
- Brak dolegliwości i bólów
- Poczucie lekkości w ciele i umyśle
- Kreatywność
- Dobre samopoczucie, radość i szczęście
Podczas gdy objawy niskiego poziomu odporności to:
- Sucha skóra
- Zimne dłonie i stopy
- Nadwrażliwość na bodźce (na przykład na światło i dźwięk)
- Bóle w ciele
- Uczucie ciężkości
- Senność i zmęczenie
- Skłonność do częstego chorowania
- Roztargnienie
- Niepokoje i lęki
- Negatywne nastawienie
- Depresja
Dieta na dobre trawienie
Ponieważ, jak już wiemy, odporność pochodzi z żołądka, najlepszym sposobem na jej wzmocnienie jest zadbanie o dobre trawienie, w tym o podtrzymywanie wewnętrznego ognia (agni) na odpowiednim poziomie. Na tym etapie należy pochylić się nad swoją osobistą konstytucją i wprowadzić diety produkty, które najlepiej ją równoważą.
Istnieje też zbiór uniwersalnych zasad, których warto przestrzegać, aby utrzymywać optymalny poziom ognia trawiennego. Jak zatem dbać o odporność według Ajurwedy?
- Jedz o stałych porach.
- Jedz wolno i dokładnie przeżuwaj każdy kęs.
- Nie przejadaj się.
- Zadbaj o miłą atmosferę podczas posiłku.
- Po jedzeniu wybierz się na spacer.
- Włącz do diety napar CCF.
- Do swoich dań dodawaj imbir, czarny pierz, kmin rzymski, kurkumę, cynamon i kardamon.
Jakie konkretnie produkty warto wprowadzić do diety, aby Twoje ciało produkowało więcej ojas?
- daktyle, figi, rodzynki, śliwki
- migdały
- masło klarowane
- szafran lub krokosz
- mleko
- pełne ziarna np. ryż, komosa ryżowa, kaszę
- fasole: mung bean, adzuki, mała biała
- miękkie i słodkie banany
- awokado
- bataty, marchewki, pasternak
- cukinie, kabaczki
- zielone sałaty, jarmuż i szpinak
- słodkie, miękkie i soczyste lokalne owoce sezonowe
Wypróbuj nasz przepis na odżywcze smoothie, które wzmocni ojas: Kliknij tutaj
Wprowadzanie dobrych nawyków żywieniowych to także eliminowanie produktów, które mogą obniżać odporność. Są to między innymi:
- produkty wysoko przetworzone (gotowe dania, mleko bez laktozy, kawa bez kofeiny)
- posiłki przygotowywane z dużym wyprzedzeniem
- pokarmy smażone na głębokim oleju
- mrożonki
- produkty z puszki
- biały cukier, biała mąka, biała sól
- alkohol
- stymulanty: kawa w dużych ilościach, papierosy, narkotyki
Zioła wcmacniające odporność
Według Ajurwedy ważnym składnikiem dobrze zbilansowanej diety są również zioła, które wzmacniają odporność:
Chłodzące Shatavari – Zalecane szczególnie dla równoważenia gorącej doszy Pitta. Działa korzystnie na kobiecy układ reprodukcyjny, łagodząc objawy menopauzy. Dobrze działa na skórę. Stosujemy w różnych formach, według zaleceń podanych na opakowaniu.
Rozgrzewająca Ashwagandha – Wzmacnia odporność, poprawia stan włosów i paznokci, odżywia kości. Zalecana głównie dla Vaty i Kaphy, a stosowana w wybranej formie według zaleceń producenta.
Kurkuma – Badania dowodzą, że kurkuma, dzięki swojemu antyoksydacyjnemu i przeciwzapalnemu działaniu, wzmacnia naturalną barierę ochronną przed wirusami i bakteriami. Może wspierać profilaktykę chorób nowotworowych. Zaleca się przyjmowanie nie więcej niż ¼ łyżeczki kurkumy dziennie jako dodatek do potraw.
Tulsi, czyli święta bazylia z Indii – Picie naparu z Tulsi rekomenduje się szczególnie w trakcie trwania przeziębienia czy gorączki. Ma działanie przeciwdrobnoustrojowe, naturalnie wspomagając organizm w walce z infekcjami.
Ajurwedyjskie praktyki na dobre zdrowie
Zmiany w jadłospisie i w podejściu do odżywiania organizmu rozpoczynają proces wzmacniania odporności, ale możemy zrobić o wiele więcej, aby wkrótce poczuć się lepiej. Ajurwedyjskie praktyki na dobre zdrowie w dużej mierze oparte są o sposoby na utrzymanie wewnętrznej równowagi.
Jakie nawyki zaleca wprowadzić Ajurweda, aby na co dzień wzmacniać odporność?
- Sen: Regularny sen to podstawa! Jego niedobór szybko i silnie wpływa na obniżenie odporności. Aby uniknąć problemów z zasypianiem, staraj się kłaść do łóżka i wstawać co rano o tej samej porze.
- Rutyna: Codzienna rutyna uspokoi Twój układ nerwowy i uchroni Cię przed utratą Ojas. Przewidywalność redukuje stres, stymulując odbudowę tkanek i lepsze samopoczucie. Warto wprowadzać ją małymi krokami, zaczynając np. od uregulowania godzin snu lub posiłków.
- Ruch: Wybieraj odpowiednie ćwiczenia fizyczne, które wzmocnią agni, poprawią trawienie i przyspieszą wydalanie toksyn z organizmu. Doskonałym wyborem będzie joga lub regularne, przynajmniej półgodzinne spacery. Aktywność uprawiaj systematycznie i z umiarem, ponieważ nadmierne zmęczenie osłabia odporność.
- Uważność: Praktykuj uważność, aby rzadziej odczuwać stres. Spróbuj pranajamy, medytacji lub jogi i wybierz ten rodzaj praktyki, który najbardziej Ci służy. Pamiętaj, że wystarczy zaledwie kilka minut uważnego oddechu dziennie, aby poczuć znaczącą różnicę w swoim samopoczuciu i w swoich reakcjach na trudne sytuacje.
- Automasaż: Wprowadź do swojej codziennej rutyny ajurwedyjską Abhyangę, czyli automasaże ciała z wykorzystaniem ciepłych olejów. Jeśli nie masz czasu na masowanie całego ciała, zacznij od masażu stóp. Postaraj się korzystać z produktów, które są odpowiednie dla Twojej konstytucji*. Kojące działanie dotyku pomoże Ci zachować spokój i rozgrzeje ciało, w naturalny sposób wzmacniają Twoją odporność.
*Jeżeli nie wiesz, jaka jest Twoja konstytucja, możesz to sprawdzić wykonując nasz bezpłatny test.
Stres a odporność
Kiedy organizm skupia się na reagowaniu na życiowe trudności, nie jest w stanie optymalnie się regenerować. W dużym uproszeniu jest po prostu zajęty ucieczką lub walką. Niestety, we współczesnym świecie nie da się całkowicie wyeliminować stresu, a odporność spada, ilekroć ulegamy jego szkodliwym wpływom.
Nie ma takiej filozofii która sprawi, że trudne sytuacje przestaną nas dotykać. Ajurweda podpowiada nam za to szereg narzędzi ku temu, jak konstruktywnie sobie z nimi radzić. Odpowiednie taktyki reakcji na stres, u których podstaw leży uważność, bezpieczna rutyna i zdrowa dieta pozwalają do minimum redukować negatywne skutki napięć, które mogą odzwierciedlać się w stanie zdrowia.
Pamiętaj, że w dużej mierze to my sami kreujemy rzeczywistość wokół siebie, a na swoje samopoczucie możemy wpływać świadomymi wyborami. Unikanie używek, toksycznych relacji, niezdrowej rywalizacji oraz negatywnego przekazu medialnego i kulturowego wydają się być oczywistymi krokami ku dobrej formie, jednak w praktyce często zdarza się nam wprowadzać do naszego życia ich przeciwieństwa.
Znajdź w swoim stylu życia przestrzenie, do których możesz wnosić więcej pozytywnej energii. Otaczaj się pogodnymi, szczerymi ludźmi, przebywaj wśród zieleni, świadomie oddychaj i odżywiaj się oraz zredukuj do minimum czas, który spędzasz przed ekranami.
Chcesz czuć się dobrze i żyć w zgodzie ze swoją naturą? A może chcesz wiedzieć więcej o swojej osobistej konstytucji ajurwedyjskiej? Skontaktuj się z nami i umów się na terapię indywidualną, podczas której ustalimy, w jaki sposób należy dbać o ojas w Twoim ciele. Opierając się na Twojej znajomości własnych tendencji i preferencji, wspólnie wybierzemy narzędzia oferowane przez Ajurwedę, które najlepiej odpowiedzą na Twoje wyjątkowe potrzeby i doprowadzą Cię do szczęścia i dobrostanu.
Podsumowanie:
Aby utrzymać wysoki poziom odporności (ojas), w pierwszej kolejności zadbaj o równowagę organizmu i optymalne trawienie. Wprowadź w życie zalecenia dietetyczne korzystne dla swojej konstytucji i stopniowo dodawaj do swojego jadłospisu produkty wspierające odbudowę i regenerację Twojego ciała. Pamiętaj, że to właśnie dzięki sprawnemu i efektywnemu trawieniu organizm jest w stanie wytworzyć ilość ojas, która zapewni Ci zachowanie dobrej formy na dłużej.
